4060 m over havet

Potosí: Med sine 4060 meter over havet, er den bolivianske fjellbyen nærmast himmelen av alle verdas byar. Likevel er det eit snev av helvete over Potosí. Sølvgruvene suger livsgnisten frå fjellandskapet, og gjer sørgjelege innhogg i den mannlege delen av fjellfolket. Gruvearbeidarane byrjar i ung alder. Mellom 11 og 15 år gamle ofrar gutar i Potosí livet for sølvindustrien. Dei arbeider lange dagar utan dagslys, medan det fine sølvstøvet klistrar seg til lungene. Sakte, men sikkert forgiftast kroppen frå innsida til gruvearbeideren trekkjer sin siste pust i ein alder av max 50 år. Det er pengane som har skylda. 40 bolivianos (33,3 kroner) daglig utkonkurrerer dei fleste alternative vegar til å skaffe seg eit levebrød.

Sjølv heldt eg ikkje ut lenger enn ein knapp time. Det grå støvet tettar luftvegar og legg seg som eit giftig hudlag over andletet. - Ikkje ta på ledningane! Ikkje slikk dykk rundt munnen!, sa guiden. Dess lenger inn i fjellet vi kom, dess trangare var tunnelen. Samtidig vart lufta stadig tettare av svevande partiklar som dansa rundt i naseborene. Nokre stadar kunne ein skimte innbilte lause steinar som venta på eit hovud å treffe. Og der: STOPP. SLEPP MEG UT! Medan dei andre fortsette mot djevelen el Tío 30 meter nede i fjelldjupet, venta eg i dagslyset utenfor gruvegangen. Ja, det var eit nederlag.

I fjor døde 40 gruvearbeidarar i Potosí. Desperasjonen etter å klemme den minste dråpe av verdi ut av fjellveggen, har ført til at ein ikkje lenger har oversikt over antallet gruver. Fjellet er som holete sveitserost. Stadig må fjellmassene gi etter for tygdekrafta og arbeidarar begravast under samanraste gruvegangar. Hittil i år har 2 gruvearbeidarar omkomme. Og fortsatt er størsteparten av 2010 ukjend. Dei jobbar mot tida. For kvar sprengladning som går av, beveger Potosí seg eit skritt nærare fjellets død. Men før den tid gjeld det å redde verdiane, dei verdifulle giftige mineralane som forsyner byen med livsnerve. Den skitne lunga som puster liv i byen. Det er russisk rullett. Kvar dag.